Dnia 29 listopada 2023 roku Klub „Gazety Polskiej” Białystok Centrum im. Żołnierzy Wyklętych uczcił 46 Powstańców Listopadowych poległych pod Sokołdą w dniu 7 lipca 1831 roku.
Walka o wolność, gdy się raz zaczyna,
z ojców krwią spada dziedzictwem na syna;
Sto razy wrogów zachwiana potęga,
skończy zwycięstwem!
Bajron
Powstanie Listopadowe stanowi jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski, jest symbolem niezłomnej walki o wolność i niepodległość. Rozpoczęte iskrą buntu w szkole wojskowej podchorążych, przekształciło się w płomień ducha narodowego, który zapisał się w pamięci Polaków.
Inicjatorzy powstania nie zdawali sobie sprawę z ryzyka. Władza po wybuchu zrywu spoczęła w rękach Adama Jerzego Czartoryskiego i Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, którzy, choć całkowicie wątpili w powodzenie.
W odpowiedzi na zjednoczenie społeczeństwa wokół idei powstania, Maurycy Mochnacki i Joachim Lelewel powołali Towarzystwo Patriotyczne. Rząd Tymczasowy, świadom zagrożenia chaosu, mianował dyktatorem popularnego wśród ludu generała Józefa Chłopickiego. Dybicz, na czele armii rosyjskiej, rozpoczął kampanię przeciwko słabszym siłom polskim. Polscy żołnierze odnieśli zwycięstwo pod Stoczkiem i Dobre.
Początkowe zwycięstwa nie powstrzymały rosyjskich wojsk przegrana bitwa pod Ostrołęką rozpoczęła negatywne konsekwencje. Śmierć Dybicza na cholerę i przejęcie dowództwa przez Paszkiewicza, który przeszedł Wisłę w sile 80 000 żołnierzy i 400 dział dnia 6 września rozpoczął szturm na miasto. Atak szedł za atakiem nie było szans. W nocy 7 września poddano się, a rano 8 września weszły wojska rosyjskie do Warszawy.
„Ojczyznę, wolność, racz nam wrócić Panie, bo wierzymy mocno, że póki Ty z nami, a my z Tobą – „Polska nie zginęła”.
„Jeśli Cię zapomnę Jeruzalem, niech
zapomniana będzie prawica moja.
Niechaj przyschnie język mój do podniebienia
mego jeślibym na Cię zapomniał;
jeślibym nie pokładał Jeruzalem na
początku wesela mego!” Psalm 136.
Poruszający apel symbolizuje nie tylko religijną treść, ale także nieugiętą wiarę Polaków w sens walki o niepodległość i wolność, że naród ten, nigdy nie zginie. To połączenie wolność jest świadectwem, że nawet w przegranej, duch narodu pozostaje niepokonany.
Powstanie Listopadowe, pomimo tragicznego zakończenia, pozostaje niezatartym świadectwem miłości Polaków do Ojczyzny.
autor i fotograf: Piotr Kiercel / facebook
