Prawda o zbrodni katyńskiej przez kilkadziesiąt lat była ukrywana. Jednak w końcu ujrzała światło dzienne i dziś zna ją każdy Polak. Do polskiej opinii publicznej coraz bardziej dociera prawda o ludobójstwie wołyńskim. Jednak mało kto wie o zbrodni, jakiej za przyzwoleniem Niemców dokonali Litwini w Ponarach pod Wilnem. Zamordowano tam 100 tysięcy ludzi, z czego zdecydowaną większość stanowili obywatele Rzeczpospolitej – Żydzi i Polacy.
W 1941 r. litewscy kapłani zaczęli nawoływać swoich rodaków, aby zgłaszali się do pomocy Niemcom w specjalnej ochotniczej jednostce, która bezpośrednio podlegała SD – kontrwywiadowi bezpieczeństwa SS. Zgłosiły się do niej setki Litwinów. Formacja nazywała się Ypatingasis būrys (lit. „oddział specjalny”) – Specjalny Oddział SD i Niemieckiej Policji Bezpieczeństwa (lit. Vokiečių Saugumo policijos ir SD ypatingasis būrys). Potocznie mówiono o nich: strzelcy ponarscy, litewska kolaboracyjna formacja policyjna albo szaulisi. Członkowie oddziału nosili niemieckie mundury, takie jak w SS. Dowódcą formacji został Niemiec – SS-Obersturmbannführer Martin Gottfried Weiss (sprawował tę funkcję przez większość czasu), ale na czele poszczególnych kompanii stali Litwini. Dokumenty potwierdzają, że jedynym zadaniem szaulisów była eksterminacja Polaków, Żydów oraz innych narodowości takich jak Cyganie czy Tatarzy oraz jeńców sowieckich.
W miejscu pomordowanych pomodliliśmy się, zapaliliśmy znicze, odśpiewaliśmy hymn, oraz pieśń
Ojczyzno ma
Tyle razy we krwi skąpana
Ach jak wielka dziś twoja rana
Jakże długo cierpienie twe trwa
Tyle razy pragnęłaś wolności
Tyle razy tłumił ja kat
Ale zawsze czynił to obcy
A dziś brata zabija brat
Klub Gazety Polskiej Elbląg II im. LECHA KACZYŃSKIEGO
Klub Gazety Polskiej Gdańsk II
Klub Gazety Polskiej Elbląg II