Dnia 26 marca w Duchowej Stolicy Polonii w Amerykańskiej Częstochowie odbyły się uroczystości w ramach 160. Rocznicy antyrosyjskiego Powstania Styczniowego. Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej (SWAP) postanowiło uhonorować byłych uczestników zrywu narodowego, którzy żyli, pracowali i działali w Stanach Zjednoczonych i ufundowało pamiątkową tablicę z ich 46 nazwiskami.
Uroczystości uświetnili znakomici goście: Helena Knapczyk – prezeska KPP działającego przy SWAP, Ambasador RP przy ONZ prof. Krzysztof Szczerski, Konsul RP w NY Stanisław Starnawski, Attachat Obrony z Waszyngtonu reprezentowali: płk Klaudiusz Kamiński i ppłk Karol Budniak, PSFUK reprezentowali, dyr. wykonawczy Bogdan Chmielewski, Małgorzata Grodzka, Franciszek Piwowarczyk – Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2023, Marian Żak, prezes CPS, Komendant Kadetów Pułaskiego, Stanisław Bańkowski, oraz prawnuk Powstańca Styczniowego Walentego Rodowicza, Wiesław Wierzbowski, który jest szefem KPA , przew. Klubu GP w Bostonie i byłym działaczem Solidarności, a także licznie zgromadzeni byli działacze opozycji demokratycznej z czasów PRL w tym Solidarności, na czele z Włodzimierzem Ilnickim.
W związku z tym, że uroczystości były połączone z Narodowym Dniem Żołnierzy Wyklętych, to rozpoczęły się one od złożeniem wieńców na miejscowym cmentarzu pod pomnikami Żołnierzy Niezłomnych, Husarza i na grobie dr. Teofila Starzyńskiego (pierwszy komendant SWAP) ku pamięci Powstańców Styczniowych i Żołnierzy Niezłomnych, a następnie odczytanie Apelu Pamięci.
Następnie organizatorzy i wszyscy goście w tym członkowie SWAP, Kadetów Pułaskiego, Klubów GP, Komitetu Smoleńsko Katyńskiego, RDI – USA, Harcerzy, Rodzin Radia Maryja, KPA , CPA i innych organizacji polonijnych udali się do Kościoła na uroczysta Mszę Św., która odprawiał przeor zgromadzenia Paulinów Ojciec Marcin Ćwierz. Ojciec Przeor w czasie Mszy Św. wygłosił kazanie, w którym wspomniał między innymi o ofierze jaką płacą polscy patrioci w walce o niepodległość Polski na przestrzeni dziejów Polski, w tym Powstańcy Styczniowi i Żołnierze Niezłomni.
Po Mszy Św. Naczelny Komendant SWAP Tadeusz Antoniak przywitał gości i wygłosił słowo wstępne, w którym przedstawił genezę tej uroczystości, od znalezienia grobu Hilarego Skwierzyńskiego w Filadelfii (Powstańca a zarazem członka pl. 12 SWAP) przez Czesława Gajownika, członka tej placówki poprzez prace historyczne dr. Teofila Lachowicza (red. naczelnego Weterana) w celu udokumentowania osób zapisanych na tablicy do dnia dzisiejszych uroczystości. Antoniak powiedział też, że Żołnierze Niezłomni i Powstańcy Styczniowi mimo przegranej militarnie to i tak wygrali moralnie, bo to z ich heroicznego dorobku korzystały następne pokolenia Polaków, które w konsekwencji wywalczyły niepodległość w 1918 i 1989 r.
Następnie odbyła się uroczystość odsłonięcia Tablicy, która znajduję się w przedsionku Kościoła. Ceremonii odsłonięcia dokonali honorowi goście a biało czerwona szarfę ściagnął Wiesław Wierzbowski.
Po tej ceremonii dr. Teofil Lachowicz przedstawił rys historyczny, w którym przedstawił niektóre postaci z 46 umieszczonych na pamiątkowej Tablicy – Księża Wincenty Barzyński, Adolf Bakanowski, Józef Dabrowski oraz Erazma Jerzmianowskiego, Henryka Dmochowskiego, płk. Ludwik Żychlińskiego i innego członka SWAP Wincentego Smołczyńskiego z pl. 79 – Chicopee, NY.
Następnie głos zabrał Ambasador prof. Krzysztof Szczerski, który podkreślił bohaterstwo i oddanie najwyższych wartości w tym i życia dla umiłowanej Ojczyzny w walce o niepodległość, bardzo często młodych ludzi. Pan Ambasador mówił też, że w tym powstaniu w walce z carska Rosja, ramię w ramię walczyli ze sobą Polacy, Ukraińcy, Białorusini i Litwini.
Ostatnim przemawiającym był ppłk. Karol Budniak, który mówił o misji MON, która jest poszukiwanie grobów polskich bohaterów rozsianych po całym świecie, w tym i w USA, weteranów różnych wojen w których walczyli dla Polski oraz o otaczanie i ich pamięcią i opieką.
Uroczystości zakończył specjalny gość z Polski, bard środowisk patriotyczno – niepodległościowych Paweł Piekarczyk, który uczcił bohaterów Polski z okresu Powstania Styczniowego i II Konspiracji znakomitym koncertem.
Aneta Antoniak
