23 VIII 1939r. zawarto w Moskwie niemiecko-rosyjski pakt o nieagresji – pakt Ribbentrop-Mołotow. Jego integralną częścią był tajny protokół dodatkowy. Dzielił on terytorium Polski na 2 strefy: niemiecką i rosyjską. 17 IX o godz. 3 w nocy czasu rosyjskiego ambasadorowi RP wręczono notę o treści m. in.: „…Warszawa, państwo polskie i jego rząd przestały istnieć …, utraciły więc ważność umowy polsko-rosyjskie”. Ambasador noty nie przyjął. Od godz. 3 do 6 rano Armia Czerwona wbijając nam nóż w plecy rozpoczęła atak na walczącą z Niemcami Polskę. Ta sytuacja zadecydowała o tym, że w nocy z 17 na 18 IX władze polskie musiały przekroczyć granicę rumuńską chcąc tak przedostać się na zachód i tam żądać od aliantów dotrzymania wcześniej zawartych umów o pomocy w razie wojny.
Już 22 IX w Brześciu nad Bugiem odbyła się defilada wojsk niemieckich i sowieckich. Pokaz siły i triumfu sprzymierzonych armii nad narodem polskim.
We wrześniu 1939r. cała armia polska walczyła z Niemcami, 1400 km wschodniej granicy z ZSRS broniły jedynie przerzedzone oddziały Korpusu Ochrony Pogranicza – nie miały szans. Armia Czerwona wkroczyła na teren Polski „z misją przywrócenia porządku i zapewnienia żyjącym tam narodom spokojnej egzystencji, zgodnej z ich narodowymi odrębnościami”. Okrojona Wileńszczyzna została w październiku 1939r. przekazana Litwie, ale już w czerwcu 1940r. Litwa, Łotwa i Estonia weszły w skład ZSRS. Szacuje się, że w ciągu niespełna 2 lat władzy sowieckiej na terenach Polski zmarło 90 do 100 tysięcy osób.
Delegacja Gliwickiego Klubu Gazety Polskiej zapaliła pod Golgotą znicz i pomodliła się za dusze tych, którzy zginęli broniąc Ojczyzny lub tylko za to, że byli Polakami.
Elżbieta Kotlarska
Klub Gazety Polskiej Gliwice
