Preludium sierpnia 1980
13 lipca na spotkaniu Gliwickiego Klubu Gazety Polskiej kol. Elżbieta Kotlarska wspomniała historię powstania spontanicznego protestu robotniczego w lipcu 1980 roku na obszarze Lubelszczyzny.
1 lipca, władze PRL ogłosiły podwyżkę cen niektórych artykułów spożywczych. Robotnicy wydziału obróbki mechanicznej Państwowych Zakładów Lotniczych w Świdniku 8 lipca powołali „komitet postojowy” i wstrzymali produkcję. Wkrótce strajk objął cały zakład. Protesty zaczęły się rozprzestrzeniać – stanęła Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku, Polmozbyt w Lublinie, Fabryka Łożysk Tocznych w Kraśniku, Zakłady Azotowe w Puławach. Władze starały się utrzymywać te wydarzenia w tajemnicy, spełniać część żądań i podpisywać porozumienia. 18 lipca strajkowało już 70 zakładów.
Na Lubelszczyźnie od 8 do 24 lipca strajkowało łącznie ok. 150 zakładów, a w całej Polsce 177. Kol. Henryk Mularz opowiedział o przebiegu najdokuczliwszego, w tym czasie dla władz, strajku na kolei i o zablokowaniu portu przeładunkowego w Żurawicy przez kilkanaście lokomotyw, w czym brał bezpośredni udział.
J.Ś.