Recepta na nobla

Wrzutka
Recepta na nobla

Gdyby komitet noblowski chciał rzeczywiście przestrzegać wszystkich parytetów, tegoroczną literacką nagrodę Nobla powinien otrzymać czarny chiński transseksualista. Nikt o takim nie słyszał? Dobrze poszukać, a się znajdzie, w końcu większość laureatów ostatnich lat nie należała do szczególnie znanych, a tym bardziej czytanych. Czasy, w których nagrody dostawali twórcy w rodzaju Roberta Gravesa, Johna Steinbecka czy Borysa Pasternaka, bezpowrotnie minęły. Dziś liczy się parytet, poprawność polityczna, bo któżby z własnej nieprzymuszonej woli czytał Dario Fo, Elfriede Jelinek czy Olgę Tokarczuk? Teoretycznie Anna Ernaux nie spełnia większości warunków, jest białą Francuzką, niezupełnie nieznaną. Nadrabia jednak słusznością, zajmując się wyobcowaniem, opresyjnością społeczeństwa, a przede wszystkim sobą. Rozgłos przyniosła jej debiutancka opowieść (ponoć autobiograficzna) o studentce, która heroicznie decyduje się na aborcję. Co prawda rzecz jest stara, ale chyba inaczej niż czcigodna laureatka pojmujemy heroizm. Zabójstwo własnego dziecka jest w większości wypadków pójściem na łatwiznę, przedłożeniem wygody nad kłopotem, egoizmu nad altruizmem. Przez głowę przemknął mi pomysł powieści o nastolatce, powiedzmy z Anglii, która zachodzi w ciążę i chciałaby przy aplauzie seksedukatorów, bez wiedzy rodziców, dokonać aborcji. Ci ciemniacy wywożą ją jednak do wiejskiego domu i tam zmuszają do urodzenia córki. Dziewczyna po jakimiś czasie denuncjuje ich, wysyła do więzienia, gdzie matka umiera, a ojciec popełnia samobójstwo. Po latach niechciana córka odszukuje rodzicielkę, starą, chorą, naćpaną i… poświęca własne życie, żeby się nią opiekować. Ale taka story nie dostałaby nigdy żadnej nagrody. Dlatego w zestawieniu z piewcami aborcji, której ofiary idą w setki milionów, taki gość jak Brevik nie ma najmniejszych szans, choć też pisze. Ale zabił wszystkiego osiemdziesiąt osób…