Cenzura wtórna

Wrzutka

CENZURA WTÓRNA

Żyjąc dość długo w PRL-u, stykałem się z kilkoma rodzajami cenzury. Przede wszystkim z prewencyjną, ale obecną również w głowach redaktorów odpowiedzialnych, a co gorsza, w samych piszących. Była też cenzura represyjna, reagująca po fakcie na słowa, które wymknęły się spod kontroli.

Nigdy jednak nie przyszło mi do głowy, że może pojawić się „cenzura wsteczna”, która z zapałem godnym lepszej sprawy będzie cenzurować coś, co powstało dawno temu i należy od wieków do światowego kanonu kultury. Skłamałbym, że nie wyobrażałem sobie tego jako autor SF. Lecz w obecnych czasach absurd realizuje się naprawdę poprzez usuwanie z bibliotek lektur albo modyfikację ich treści pod kątem tzw. poprawności politycznej.

Często przybiera to karykaturalne kształty, gdy w filmach, wbrew realiom, a w zgodzie z parytetami, poprawia się klasykę, wskutek czego połowa brytyjskiej arystokracji jest w XVIII w. czarna, nie mówiąc już o horrendum jakim jest czarnoskóra Anna Boleyn. Zgodnie z parytetem poprawia się pozycję kobiet, wprowadza na siłę mniejszości seksualne i propaguje obyczaje, których wcześniej nie było i być nie mogło! W ten sposób fałszuje się nie tylko przeszłość, lecz także wypacza mechanizmy, a nawet deprecjonuje ludzi, którzy wówczas walczyli o prawa wykluczonych. Podobno na indeks trafiła już poczciwa „Chata Wuja Toma” (tak zasłużona w walce z niewolnictwem) czy przygody Huckelberry Finna.

Ciekaw jestem, kiedy ten trend dotrze do nas. Były już zakusy na „W pustyni i w puszczy”, które pokazywało niewłaściwy stosunek do muzułmanów. Czekam, kiedy harcownicy popularności rzucą się na Mickiewicza, na „Trylogię” czy „Quo vadis”. Co najmniej retusz przyda się komediom Fredry. W międzywojniu Tadeusz Żeleński lubił sobie pokpiwać z księdza Pirożyńskiego i jego poradnika „Co czytać?”. Pamflet zamieścił w zbiorze „Nasi okupanci”. Biedny Boy! Prawdziwych okupantów miał dopiero poznać. Jedni zmasakrowali jego duszę, drudzy po prostu go rozstrzelali.